FJALA E DEKANIT TE FAU NE CEREMONIN E DIPLOMIMIT

19 Dhjetor 2016

Të dashur të diplomuar,

I dashur Prof. Andrea Maliqari, Rektori i Universitetit Politeknik të Tiranës;

Dekanë të nderuar;

Mysafirë të shquar;

Përgjegjës te Departamenteve dhe profesorë të FAU;

Te dashur prindër të të diplomuarve e miq të tyre.

Është privilegji im të përfaqësoj FAU-n në ceremoninë e diplomimit tuaj si arkitekt dhe urbanist te rinj ne këtë salle të ndërtesës së Rektoratit UPT qe është një simbol i Arsimit të Lartë në Shqipëri. Jam shumë i lumtur që jam këtu me ju në këtë rast të veçantë, dhe i kënaqur të them disa fjalë në lidhje me edukimin ne fushën e arkitekturës dhe urbanistikes, si dhe fillimin e jetës tuaj profesionale.

Ju jeni brezi i 42-te i arkitektëve të shkolluar në Universitetin tone. Shkolla jone është e njohur për programin e saj të shkëlqyer profesional dhe shërbimin e saj te rëndësishëm ndaj vendit dhe komunitetit tone, për përgatitjen e arkitekteve te pasionuar e te vendosur në përmirësimin e jetës qytetare duke kontribuar në mirëqenien e shoqërisë.

Pas 47 vitesh histori FAU vazhdon të jetë lider i edukimit dhe kërkimit në arkitekturë e urbanistikë. Ky rrugëtim përbën sot edhe pikën më të forte i shkollës sonë te Arkitekturës dhe Urbanistikes, mbi të cilën është ndërtuar reputacioni dhe është fituar besueshmëria. Gjatë këtyre viteve, një grup i madh profesorësh u mblodhën në Universitetin e Tiranës dhe më pas në Universitetin Politeknik të Tiranës për të ndërmarrë këtë mision i cili vazhdon me përkushtim edhe sot.

Fakulteti i Arkitekturës dhe Urbanistikës me programet në të tre ciklet e studimit, Bachelor në Arkitekturë Interieri dhe Dizajn, Master i Shkencave  në degën Arkitekturë dhe Urbanistikë, Master Profesional në Restaurimin e Monumenteve të Kulturës  si dhe Doktoraturë, është sot ndër më të kërkuarit nga studentët, jo vetëm për kërkesat që ka tregu i punës, por edhe për kualitetin e programeve që ofron. Në këto programe studimi gërshetohen më së miri përvoja dhe eksperienca mësimore dhe shkencore e kësaj shkolle që nga themelimi i saj, me eksperiencën dhe përvojën e përparuar evropiane dhe më gjerë, të shprehura në implementimin e plotë të Kartës së Bolonjës.

Për shkak të tipareve te programeve tona, studentët më të talentuar janë tërhequr këtu – studentët e tillë si ju.

Fakulteti i Arkitekturës dhe Urbanistikës ndihet sot krenar dhe mjaft i nderuar në përmbushjen e misionit të tij tepër të rëndësishëm të përgatitjes dhe diplomimit të mbi 1200 arkitektëve dhe urbanistëve, numër te cilit i shtoheni dhe ju.

Këtë vit akademik diplomohen 101 studentë (80 diplomant ne MSc në Arkitekturë, 21 diplomant ne MSc. në Urbanizëm dhe 7 Doktorant. Ky është një numër i jashtëzakonshëm i mendjeve të ndritura dhe të trajnuara mirë të cilët, së bashku, mund të udhëheqin rrugën e arkitekturës / urbanizmit dhe shoqërisë.

Në emër të FAU të Universitetit Politeknik të Tiranës, më lejoni të shpreh urimet më të përzemërta për secilin prej jush që do të diplomohet sot, urime për diplomimin tuaj të suksesshëm, pas 5 vjet e më shumë të punës së vazhdueshme e të vështirë në FAU.

Urime, të diplomuar!

Urime, prindër, vajza, djem, kolege, dhe miqtë!

Edhe pse kjo është një festë e diplomimit tuaj, është, po ashtu, një festë për të gjithë ne në këtë sallë dhe më gjerë.

Sot, jemi mbledhur në këtë salle të UPT për të festuar arritjet tuaja të jashtëzakonshme. Ju keni arritur shumë gjatë kohës se studimit tuaj në FAU. Tani ju do të mbani një diplomë nga shkolla më e rëndësishme e Arkitekturës dhe Urbanistikes në Shqipëri dhe një nga shkollat e para të akredituar brenda dhe jashtë vendit.

Me fitimin e kësaj diplome, ju jeni rritur si individë, keni fituar një përvojë të re dhe keni hedhur themele te forta ne fushën e arkitekturës e urbanistikës si dhe  keni arritur kompetencë në zgjidhjen e problemeve që do të ju shërbejnë edhe në të ardhmen. Ju jeni të përgatitur mirë për të krijuar risi dhe rezultate te shkëlqyera, të bashkëpunoni në të gjithë fushat për të trajtuar disa nga sfidat më të mëdha të vendit.

Ju do të na bëni krenarë!

Kjo është dita juaj! Në këtë moshë të rritjes, zhvillimit dhe transformimit, vendi ynë ka nevojë të madhe për profesionist të rinj me vizione të freskëta, entuziazëm dhe energji.

Që tani ju jeni të gatshëm dhe të etur për të lënë FAU dhe për të filluar ushtrimin e profesionit tuaj në praktikë. Siç e dini, Shqipëria ka nevojë për profesionistë të rinj të cilët mund të luajnë role të ndryshme në marrjen e përgjegjësive të mëdha në sektorë të ndryshëm të vendit. Ju keni hyrë në një rrugë ku ka mundësi të ndryshme, por edhe një rrugë që kërkon durim tuaj, karakterin dhe vendosmërinë. Mendjet sipërmarrëse janë të nevojshme në nxitjen mentalitetin krijues në treg. Sektori i ndërtimit ka nevojë për profesionistë të kualifikuar me aftësitë e duhura.

Vendimmarrësit, administratorët e pushtetit qendror dhe lokal duhet të kuptojnë rendësin e punësimit të specialistëve të përgatitur si ju. Ata që mendojnë për çështjet e zhvillimit te qëndrueshëm urban dhe ata që të shkojnë përtej te ndërtuarës duke kërkuar në të ardhmen e zonave rurale janë ende për të dalë nga ju. Ju keni një të ardhme të ndritur shumë aspekte para jush, nëse ju jeni të gatshëm për të dhënë atë njëqind për qind.

Ka shumë fusha të praktikës dhe hulumtimeve që janë ende për t’u eksploruar dhe pushtuar me ekspertizën tuaj në këtë vend. Ju keni vënë ne dispozicion të gjitha energjitë tuaja për të studiuar në këto vite. Tani është koha për të praktikuar dhe zhvilluar atë që keni mësuar në botën profesionale të arkitekturës, urbanistikës dhe disiplinave të tjera në këtë kulm të rritjes, zhvillimit dhe transformimit të Shqipërisë.

Është koha të pyesni se çfarë mund të bëni ju për vendin tuaj në këtë epokë me dritëz shprese për të kapërcyer tranzicionin e tej zgjatur në përgjithësi, dhe për të ndërtuar një komb që mund të jetë një model për rritjen dhe prosperitetin.

Unë do të doja të përfitoj nga ky rast të falënderoj pedagogët tuaj, të cilët kontribuuan në zhvillimin tuaj si profesionistë dhe kanë të krijuar një mjedis të përshtatshëm për të mësuar, prindërit dhe familjaret, të cilët dhanë kontributin e tyre të çmuar dhe mbështetjen për të arritur aty ku jeni sot, dhe gjithë stafin mbështetës në FAU që dha më të mirën për të patur ambientet e mundshme të të mësuarit.

Faleminderit që zgjodhët FAU,

Ju falënderoj për rritjen tuaj së bashku me FAU-n

ju falënderoj që na sillni triumfet e shënuara nga sukseset që keni arritur tashmë, dhe ata që janë ende për të arritur.

Edhe një herë ju përgëzoj dhe shpresoj qe ju do të na bëni të gjithëve krenarë duke i dhënë më të mirën tuaj në ndërtimin e një Shqipërie më të mirë dhe të begatë.

Dekan i Fakulteti i Arkitekturës dhe Urbanistikës

Prof. Dr. Florian Nepravishta

Jonida Meniku

Tema disertacionit: 

“BASHKEPUNIMI NE PLANIFIKIM MIDIS AUTORITETEVE VENDIM – MARRESE DHE AKTOREVE TE TJERE”

Udhëheqës Shkencor: Prof. Dr. Andrea Maliqari

Zj. Jonida Meniku është diplomuar ne Fakultetin e Inxhinierisë se Ndërtimit,  Departamenti i Arkitekturës qe prej vitit 2006, vit ne te cilin ajo iu bashkua stafit akademik si personel i ftuar. Ajo ka një eksperience 10 vjeçare ne fushën e arkitekturës dhe urbanistikes dhe është angazhuar gjithashtu ne projektimin, supervizimin dhe konsulencën e një sere veprash publike, te financuara nga Delegacioni i Komisionit Evropian ne Shqipëri, Banka Botërore, UNDP etj,.

Qëllimi i këtij hulumtimi është për te zhvilluar një kornize alternative vlerësimi për hartimin studimeve urbanistike pjesore, ne investime publike, me pjesëmarrjen e komunitetit përkatës. Ky studim mund te shërbejë si një model inkurajimi për autoritetet publike (si bashkia, ose njësia administrative), ku jo vetëm merret ne konsiderate opinioni i pjesëmarrësve, opinione  tashme jo subjektive, por te matshme dhe konkrete, mbi bazën e te cilave duhet te nisi detyra e projektimit dhe hartimi i Termave te Referencës.

Qasja ne përzgjedhjen e metodës, e cila bazohet ne Logjiken Fuzzy dhe aplikimin e saj për here te pare ne Shqipëri, mund te kontrolloje dhe përcaktojë dy tipe marrëdhëniesh, e para marrëdhënien midis planifikuesit dhe zhvilluesit (sektori privat) dhe e dyta marrëdhënien midis planifikuesit dhe politikes, duke përfaqësuar zhvillimet ekonomike te “interesit publik”. Fuzzy ndihmon edhe mbron interesin publik nga zbatimi i ideve fundamentaliste dhe ideologjike (ne sensin politiko – ekonomik) por edhe shmang kontradiktat kur një grup interesi përpiqet te dominoje mbi tjetrin, gjithashtu mbron planifikuesin nga ndërhyrja e politikes dhe interesi privat.

Disertacioni është paraqitur dhe strukturuar në tetë kapituj. Kapitulli i pare jep një parantezë te kërkimit ku përcaktohen konteksti, përmbajtja, qëllimet dhe mjetet që janë përdorur gjatë hulumtimit. Gjithashtu, bëhet edhe një përshkrim i përmbledhur i metodologjisë së kërkimit si dhe strukturës së disertacionit.

Kapitulli i dyte vijon me rolin e autoriteteve vendimmarrëse ndër vite, aktorët, institucionet dhe raporti midis tyre. Në këtë kapitull ka një përmbledhje të historikut të zhvillimit të kësaj tipologjie si dhe një analizë të gjendjes së sotme të procesit.

Aspekte të politikave pjesëmarrëse ne kontekste te ndryshme, gjetjet dhe rezultatet e tyre, shërbejnë  ne kapitullin  e trete, si bazë për krijimin e modeleve,  vlerësimin dhe rritjen e  performancës ne projektet urbane-arkitektonike. Ne këtë kapitull disertantja, nëpërmjet analizimit te rastit studimor (Tirana), ka arritur qe te krijoj lidhjen organike midis  sfondit teorik, me tregun e punës, ku ajo ka asistuar si një aktore e drejtpërdrejtë.

Ne kapitullin e katërt analizohen çështje nga legjislacioni shqiptar, marrëdhëniet dhe  roli i aktoreve te ndryshëm, e drejta e pjesëmarrjes ne projekte zhvillimor si  dhe vendimmarrja për to.

Kapitulli i peste sjell një studim konkret mbi eksperiencat shqiptare ne procesin e bashkëpunimit, midis aktoreve publik dhe privat. Rast studimor Gjirokastra. Studimin e inteligjencës artificiale, Rregullatori Fuzzy, kuptimi dhe nocionet, si dhe rëndësia e aplikimit te tij lexohet qartazi ne kapitullin e gjashte.

Ngritja dhe simulimi i modelit, krahasimet, avantazhet dhe disavantazhet ne përdorimin e logjikes artificial, si dhe nxjerrja ne mënyrë te logjikshme e rezultateve te simulimit janë trajtuar ne një kapitull me vete nga autorja. ( kapitulli shtate)

Gjetjet dhe rekomandimet, nga njëra ane,  synojnë ne propozimet konkrete ndaj  gjendjes aktuale  te vendimmarrjeve. Ndërsa nga ana tjetër shërbejnë si një model inkurajimi për autoritetet publike (si bashkia, ose njësia administrative, entet e ndryshme, agjenci) si një përpjekje për te shëruar skeletin e shoqërisë sonë, ndërsa kjo evoluon dhe ndryshon çdo dite. Teza në pjesën e saj themelore është realizuar me një cilësi mjaft të arrirë dhe mendoj se i ka përmbushur më së miri objektivat e saj.

Ledita Mezini

Tema e disertacionit:

NDËRTESAT ARSIMORE NË SHQIPËRI: ANALIZË E ZHVILLIMEVE HISTORIKE E TIPOLOGJIKE

Udhëheqës Shkencor: Prof. Dr. Agron LUFI

 “Çdo ndërtesë shkolle reflekton supozimet dhe aspiratat e kohës së saj.”

(Woolner 2010, 12)

PËRMBLEDHJE

Për të kuptuar arkitekturën e shkollave duhet fillimisht të kuptojmë epokën, historinë, ngjarjet, faktorët, influencat, arsyet që kanë sjellë këto forma, këtë fasadë e paraqitje estetike. Kërkimi ngrihet pikërisht mbi enigmën se si është zhvilluar kjo lloj arkitekture në Shqipëri, dhe pasojë e kujt faktorëve, influencave, e ndikimeve janë format e trashëguara sot.

Tentativa për të kuptuar arkitekturën e shkollave nis nga rëndësia mjaft e madhe që ka kjo arkitekturë në edukimin e fëmijëve, shpesh i quajtur si ‘mësuesi i tretë’. Hapësira rrethuese e shkollës, ku fëmijët kalojnë pjesën më të madhe të ditës, përcakton mënyrën se si ata reagojnë brenda këtij dimensioni, e ndikon drejtpërsëdrejti në sjelljen e tyre, procesin e marrjes e dhënies së mësimit e gjithashtu në kushtet shëndetësore. Asnjë godinë nuk lidhet aq fortë e nuk ndikon aq shumë sa ndërtesat e shkollave tek nxënësit, komuniteti dhe silueta urbane. Pikërisht rëndësia që ka ndërtesa e shkollës dhe numri i madh i strukturave shkollore që ekzistojnë, ri-konstruktohen e që kërkojnë të ndërtohen në të ardhmen, lind nevojën që të njohim, të kuptojmë e të arsyetojmë mbi evoluimin, historikun e tipologjitë e tyre në mënyrë që mos përsërisim gabimet e të shkuarës në të ardhmen.

Qëllimi kryesor i kërkimit është të eksplorojë historikun, arkitekturën e ambienteve të mësimit, normativat, standardet, zhvillimin, format arkitektonike më të përdorura, ndërtesat kryesore arsimore në Shqipëri duke u fokusuar në mënyrë kronologjike kryesisht në zhvillimet tipologjike e arkitektonike të “kulturës arsimore” në shekullin e fundit e veçanërisht në periudhën e viteve ’45-‘90, duke qenë se momentalisht kemi ende një numër të madh ndërtimesh ku kryhet mësim nga kjo fazë specifike.

Kjo temë disertacioni kërkon të provokojë debate rreth asaj që ka qenë, është dhe ndoshta e si duhet të jetë e ardhmja e ndërtesave të shkollave, duke ilustruar çështjet dhe temat nëpër të cilat ky grup i madh ndërtesash ka evoluar, faktorët e shumtë që kanë çuar në këto lloj ndërtimesh si dhe eksploron ndryshimet dhe efektet që kanë kaluar në sektorin e edukimit nëpër rrjedhën kronologjike të historisë. Ky hulumtim përcakton kontekstin për këtë sektor, trajton zhvillimet evolutive si dhe eksploron marrëdhëniet dhe influencat kryesore që ndikojnë në mjedisin e ndërtuar të shkollës. Përcakton kush janë problemet kryesore brenda këtij sektori si dhe identifikon disa nga çështjet që i kanë shkaktuar këto probleme në mënyrë të tillë që të merren masa për ndryshimet dhe projektimin e shkollave për të ardhmen në Shqipëri.

Dy metodologjitë kryesore të zgjedhura për të kryer këtë kërkim janë të tipit përshkrimor dhe analitik. Është zgjedhur metoda përshkrimore duke qenë se në thelb të këtij hulumtimi është raportimi i ngjarjeve historike, i zhvillimeve në arsim, i grumbullimit të të dhënave, duke u bazuar edhe në rishikimin e literaturës botërore, por pa influencuar në këta variabël,  dhe është përdorur metoda analitike, ku të dhënat e grumbulluara, faktet, informacionet e mbledhura, analizohen duke bërë një vlerësim kritik të tyre.

Ky kërkim është konceptuar dhe ideuar në katër kapituj kryesorë ku kombinohet në gjithë shkrirjen e tij kriteri kronologjik me atë problemor. Disertacioni është menduar i ndarë në pjesë të cilat trajtojnë çështje të rëndësishme për arsimin dhe arkitekturën që lidhen me ndërtesat arsimore. Hulumtimi i grupuar në katër kapituj kryesorë lidhet me katër tema thelbësore:

Kapitulli 1: Arsimi dhe arkitektura. Ky kapitull trajton nën temat mbi bazën teorike dhe rishikimi i  literaturës mbi historikun e zhvillimeve të ndërtimeve arsimore në botë, efektet që projektimi e dizajni i shkollave sjell në procesin e mësimit, si dhe faktorë të shumtë që merren parasysh në projektim e shkollave. Gjithashtu pjesë e kapitullit të parë janë analiza e shkurtër e arkitekturës së shkollave në botë.

Kapitulli 2: Vështrim historik i zhvillimeve arsimore në Shqipëri. Ky kapitull fokusohet mbi ecurinë kronologjike të arsimit, gjuhës shqipe dhe të mjedisit fizik të edukimit ku ky proces ka ndodhur duke evidentuar ngjarjet kryesore në arsimin Shqiptar.

Kapitulli 3: Arkitektura e ndërtesave arsimore në Shqipëri. Ky kapitull i cili përbën një pjesë të madhe të hulumtimin përbëhet nga një analizë e ndërtesave kryesore të shkollave në Shqipëri duke trajtuar arkitekturën, organizimin, funksionimin e të  dhëna të tjera të këtyre mjediseve kaq të rëndësishme të renditura në bazë kohore, prej fillimit deri në vitet 1944.

Kapitulli 4: Analiza tipologjike e arkitekturore e ndërtimeve arsimore në vitet 1945-1990. Zhvillimet e arkitekturës së ndërtimeve të periudhës 1945-1990 janë grupuar, janë analizuar duke ndarë tipat e shkollave të ndërtuara në Shqipëri, dhe duke i studiuar mbi parametrat, normativat e modelet e dizajnit kryesor të tyre.

Ermir Gjoka

Tema e disertacionit:

“NORMATIVAT BAZË TË PROCESIT PROJEKTUES.

Aplikimi i Tyre në Realizimin e Eko-Lagjeve në Shqipëri me  anë  të  Metodologjisë  ZMEO”

Udhëheqës: Prof. Dr. Andrea Maliqari, Prof. Adriana Miri

Në 25 vitet e fundit, në Shqipëri, industria e ndërtimit është kthyer në një nga sektorët më dinamikë të ekonomisë së vendit. Përveç numrit të lartë të ndërtimeve të rregullta, ndërtimet pa leje kanë qenë një tipar dallues i peizazhit urban, duke e klasifikuar kështu territorin shqiptar si një nga më të dëmtuarit në Evropë. Moskujdesi ndaj temave mjedisore si dhe normativat e standardet e vjetruara të ndërtimit çuan në paaftësinë e organeve përkatëse në parandalimin e shumë faktorëve negativë. Të dhënat janë të qarta, por në Shqipëri ende nuk ekzistojnë strategji politike dhe metodologji projektimi në lidhje me këtë problematikë.

Rëndësia e kësaj teze konsiston në projektimin e lagjeve të qëndrueshme me anë të metodologjive të avancuara të cilat bazohen te Normativat Evropiane të Ndërtimit; ato janë një mundësi e madhe për Shqipërinë pasi hapin skenarë kërkimi dhe inovacioni të rëndësishëm që në sektorin e ndërtimit ofrojnë oportunitete të mëdha. Marrja në shqyrtim e shembujve më të përparuar të eksperimentuar në Evropë përbën një kontribut që duhet vlerësuar.

Përmbajtja e disertacionit është paraqitur në formën e një materiali të shkruar (110 faqe) ku përfshihen përmbajtja, pesë kapituj, bibliografia, sitografia, shkurtime-ankorime, imazhe, tabela dhe grafikë.

Kapitulli i I-rë, identifikon problemin në shkallë botërore duke nënvizuar pikat kyçe që përcaktojnë atë. Më tej, pasqyrohet realiteti Shqiptar duke përshkruar problematikat e ndryshme të sektorit të ndërtimit duke filluar nga projektuesi deri tek mangësitë në nivel legjislativ, që nga vitet ’90 deri në ditët e sotme.

Kapitulli i II-të, jep një panoramë shumë të qartë në nivel Ndërkombëtar të Bazës Ligjore, Standarteve dhe Normativave të fushës së Zhvillimit të Qëndrueshëm, ku dhe bazohet ky studim shkencor. Më tej disertacioni përshkruan një strukturë llogjike të principeve dhe rolit të rëndesishëm që ka arkitektura në komunitet, rekomandon cilat janë burimet energjetike të ripërtëritshme që duhet të përdorim dhe në fund na rekomandon se cilat janë nismat për t’u ndërmarrë në këtë fushë.

Kapitulli i III-të shpjegon qartë dhe në mënyrë konstruktive se cilat janë Kriteret dhe Strategjitë e Vlerësimit të Zhvillimit të Qëndrueshëm sipas shumë studimeve shkencore botërore duke i ilustruar edhe me shembuj konkretë. Më tej, shpjegohet se përse është përzgjedhur metodologjia e aplikuar në studim, dhe në fund përshkruhet filozofia e “Metodologjise Zmeo” në realiziomin e “Lagjeve të Qëndrueshme”.

Kapitulli IV-t përshkruan dhe analizon zonën ku është aplikuar ky studim shkencor. Zona e konsideruar është një nga hapësirat më me perspektivë për zhvillimin e qytetit të Tiranës, ndaj, ka qenë edhe burim studimesh nga studio ndërkombëtare me rezultate mjaft shpresëdhënëse. Aplikimi i Metodologjisë Zmeo në projektet e propozuara për Lagjet e Qëndrueshme në Tiranë është një risi në fushën e projektimit arkitektonik. Kjo metodologji është inovative dhe ofron rezultate inkurajuese pasi bazohet në Sistemin Evropian të Normativave të Avancuara të Projektimit të Qëndrueshëm.

Pas kapitujve të mësipërm, vijon përmbledhja dhe përfundimet ku theksohet se: Zhvillimi i Qëndrueshëm është një objektiv parësor që shërben si pikë referimi për të gjitha fushat politike dhe aplikimet përkatëse; Marrja në konsideratë  e Standardeve Evropiane në fushën e ndërtimit ka një rëndësi  parësore dhe emergjente pasi kontribuon në integrimin e Shqipërisë në Bashkimin Evropian, por mbi të gjitha, në rritjen e mirëqenies së brezave aktualë dhe gjeneratave të ardhshme; Përdorimi i Metodologjisë Zmeo sipas këtij studimi pasqyron rezultate të suksesshme në projektimin, kontrollin dhe menaxhimin e projektit “Lagje të Qëndrueshme për qytetin e Tiranës”; Kërkimi i një perfeksionizimi të vazhdueshëm të kritereve mjedisore, social-kulturore dhe ekonomike është pjesë e suksesit të kësaj metodologjie.

Etleva Bushati

Tema e disertacionit: 

“KUSHTET MIKROKLIMATIKE TЁ GODINAVE TЁ MUZEVE NЁ SHQIPЁRI. INFLUENCA E PARAMETRAVE TERMO-HIGROMETRIK NЁ KONSERVIMIN E VEPRAVE TЁ ARTIT PREJ DRURI (RASTE TË STUDIUARA)”

 Udhëheqës: Prof. Dr. Frederik STAMATI

Tema e trajtuar ka shtruar për diskutim njё detyrë komplekse dhe specifike nё lidhje me jetёgjatёsinё e konservimin e artefakteve, dhe pikёrisht pёr objektet e trashёgimisё kulturore dhe historike tё ekspozuara apo ruajtura nё muze, pёr tё cilat mund gjykohet se kanё njё jetё tё sigurt në sajë të kushteve optimale të ruajtjes parandaluese. Por siç studimi e trajton problemin si në aspektin teorik ashtu edhe në atë praktik nuk rezulton gjithmonë kështu. Jetëgjatësia dhe ekzistenca e koleksioneve kushtëzohet nga disa faktorë risku ndër të cilët parametrat termohigrometrik të klimës së brendshme të realizuara nga ndërtesa e muzeut dhe sistemet e kontrollit të klimës janë të një rëndësie të veçantë. Në këtë kontekst përzgjedhja e temës është plotësisht e justifikuar dhe plotëson më së miri nevojën për studime të tilla edhe në Shqipëri.

Kompleksiteti që paraqet studimi i kushteve klimatike në të cilin interferojnë shumë faktorë ka kërkuar një punë studimore shumëplanëshe. Studimi e trajton problemin duke u nisur nga ndërtesa, roli i saj në klimën e muzeut dhe si këto ndikojnë te artefaktet. Kjo ndërthurje përshkon të gjithë studimin, i cili është origjinal dhe trajton problemet në mënyrë shkencore.

Duke njohur situatën e muzeve shqiptare një studim i tillë do është me vlerë për të kthyer vëmendjen e humbur ndaj kësaj tipologjie si dhe për të sensibilizuar aktorët dhe institucionet e trashëgimisë kulturore për nevojën e përmirësimit te kushteve te ruajtjes te trashёgimisё kulturore dhe historike tё ekspozuara apo ruajtura nё to.

Tema është zhvilluar në tetë kapituj të cilët trajtojnë çështjet në një vazhdimësi të logjikshme dhe konseguente. Kapitulli i parë jep një përshkrim tё pёrgjithshёm tё problemit, ngre pyetjet dhe hipotezat si dhe shpjegon qëllimin, objektivat, kufizimit dhe rëndësinë e këtij studimi. Bazuar në një bibliografi dhe dokumentim grafik të pasur, analizohet tipologjia dhe evoluimi i mjedisit tё brendshёm tё muzeut nё aspektin e parametrave termohigrometrik dhe si këto faktorë kanë ndikuar në zgjidhjet planimetrike dhe volumore të tipologjisë. Kjo analizë në mënyrë të logjikshme shkon drejt prezantimit të standardeve mjedisore në muze.

Ajo që vijon, kapitulli i tretë, janë aspektet teorike të studimit, të cilat lidhen me konceptet fizike të klimës së brendshme dhe raportet midis tyre, parimet e degradimit të objekteve të trashëgimisë (ato prej druri) nën ndikimin e parametrave termohigrometrik. Këta dy kapituj tregojnë se muzeu që ne njohim sot është një koncept historik, dinamizmi i të cilit përcaktohet nga një grup faktorësh. Trajtimi i këtyre kapitujve përmbyll bazën teorike të studimit.

Nëpërmjet një metodologjie të qartë dhe të saktë, e trajtuar në një kapitull më vete (kapitulli katërt) përcaktohen teknikat, mjetet dhe pajisjet e përdorura për të monitoruar dhe analizuar rastet e studiuara, të cilët janë përzgjedhur pas një studimi të tipologjisë së muzeut në Shqipëri. Vështrimi historik dhe evidentimi i tipave dhe nëntipave të tipologjisë është trajtuar në kapitullin e pestë, i cili bazohet në dokumente të pasura arkivore, ilustrime grafike  si dhe paraqet në mënyrë origjinale rrugëtimin e tij historik deri në ditët e sotme.

Në kapitullin e gjashtë analizohet klima e muzeut shqiptar, mënyrat e kontrollit klimatik dhe si paraqitet situata klimatike sot në muzetë shqiptare. Ndërsa në kapitullin e shtatë jepen matjet e temperaturës dhe lagёshtisё relative tё kryera nga autorja nё tre muzetë e përzgjedhura në studim. Në secilin nga tre rastet e studiuara bëhet njё analizë e ndёrtesёs nё aspektin arkitektonik dhe teknologjik, paraqiten ndërhyrjet restauruese dhe tё mirëmbajtjes tё kryera nё kёto ndёrtesa dhe pastaj interpretohen nё mёnyrё tё logjikshme rezultatet e matjeve.

Pavarësisht se në përfundim të disa prej kapitujve jepen konkluzione specifike, ato përmblidhen pastaj bashkë me rekomandimet, në një kapitull të veçantë, i cili përmbyll edhe vetë studimin. Gjetjet dhe rekomandimet, nga njëra anë, synojnë ne propozime konkrete për të ndryshuar gjendjen aktuale të muzeve shqiptare ku ekspozohen dhe ruhen objektet e trashëgimisë sonë historike dhe kulturore. Ndërsa, nga ana tjetër, ato synojnë të tërheqin vëmendjen e inxhinierëve, arkitektëve, restauruesve, muzeologëve dhe institucioneve përgjegjëse për kushtet e brendshme klimatike që duhet të gëzojnë godinat e muzeve ekzistues e të atyre që do të ripërshtaten apo projektohen rishtazi në të ardhmen.

There are a total of 22 (twenty two) Erasmus+ KA107 scholarships for students from PUT-Tirana that would like to go to UPC. The distribution by levels is the following one:

– until 8 grants for students of Bachelor level;
– until 8 grants for students of Master level;
– until 6 grants for students of Doctorate level.

All the scholarships will be offered now to make exchange stays of a length of 5 (five) months, during the next semester. It is, for the spring semester 2016-2017, from February to June. (The stays of the students would start in the very first days of February and would end in June.)

 PUT contact person

Elfrida SHEHU, PhD

Associate Professor

Vice Rector

Polytechnic University of Tirana

“Nene Tereza” Square No.4, Tirana, Albania

e-mail: elfridashehu@upt.al

Web:   www.upt.al

Dashamir Çuberi

Mbrojtje e punimit të dizertacionit për gradën shkencore Doktor:

Ornamentika në banesën gjirokastrite

Udhëheqës Shkencor:

Akademik Emin Riza dhe Prof. Afërdita Onuzi

Kjo temë në fushën e ornamentikës së banesave gjirokastrite të shek. XVIII-XIX për herë të parë trajtohet gjerësisht në nivel doktorate. Materiali i marrë në shqyrtim në pjesën më të madhe të tij, është kontribut origjinal i punës së kryer në terren nga autori.

Ornamentika e banesave popullore dhe veçanërisht e asaj gjirokastrite me gjithë rëndësinë dhe vlerat e shumta kulturore dhe artistike që mbart, deri më sot ka qenë pjesë e studimeve të realizuara në vitet ’70 – ‘80, publikimeve të Prof. Emin Rizës dhe studiueses Fatbardha Shkupi. Kontributi i tyre nuk është pasuar nga studiues të tjerë në vitet në vazhdim, duke mos e thelluar studimin e ornamentikës së banesave qytetare. Në këtë kontekst, përzgjedhja e temës duket e justifikuar dhe plotëson më së miri nevojën për thellimin e këtij studimi. Studimi i ornamentikës së banesave gjirokastrite, analiza e gjerë dhe e thelluar e vlerave të saj, nxjerrja në pah veçoritë lokale të tyre, përcakton edhe rëndësinë e kësaj teze. Marrja në shqyrtim e shembujve të ngjashëm në hapësirën shqiptare dhe ballkanase dhe vendosja e ornamentikës së banesave gjirokastrite në raport me modelet e përhapura në vendet fqinje, përbëjnë një kontribut që duhet vlerësuar.

Disertacioni është përgatitur në dy pjesë, në të parin trajtohen problematika të ndryshme, të ornamentikës së banesave, duke i parë ato nga anë të përgjithshme dhe të veçanta, të shoqëruara njëkohësisht me ilustrime fotografike. Në pjesën e dytë merren në analizë shembuj të banesave më përfaqësuese, që pasohen nga fjalori termave dhe emrave, përfundimet dhe rekomandimet, lista e skicimeve dhe fotove të bëra nga autori në terren dhe në fund bibliografia.

Në pjesën e parë pas përmbajtjes dhe hyrjes vijojnë katër krerë.  Në “Hyrje” është bërë një paraqitje e përmbledhur e qëllimit, objektivit, metodës së studimit dhe përmbajtjes së punës kërkimore.

Kreu i parë është i ndarë në dy sythe ku i pari niset nga një panoramë e kushteve natyrore duke vënë theksin mbi karakteristikat e tyre dhe ndikimin mbi zhvillimin e bimësisë, drufrutorëve dhe botës shtazore të rajonit, të cilat shërbyen si motive për zbukurimet. Në vazhdim për të plotësuar kuadrin historik të qytetit të Gjirokastrës i është kushtuar vëmendje zhvillimit të banesës popullore nga shek. XIV deri në fund të shek.XIX me përmbledhje të burimeve historike dhe shënimeve të udhëtarëve. Kapitulli i parë mbyllet me paraqitjen e atmosferës ekonomike e shoqërore të kohës dhe ndikimeve që vinin në rrugë të ndryshme nga orienti.

Kreu II  “Ornamentika, zhvillimet kompozicionale të saj” i ndarë në tre sythe, ku i pari trajton nga ana teorike aspektet e zhvillimit të procesit krijues, kriteret nëpër të cilat duhet të kalojë ky proces, për tu ndalur më pas në dukuri të veçorive të stilit dhe stilizimeve të motiveve dhe në vazhdim theksojmë përqasjen sipas metodologjisë krahasuese, që synon nxjerrjen në pah të vlerave dekorative të banesës gjirokastrite, me qëllim diferencimin e ornamentikës së saj nga ajo e objekteve të kultit.

Kreu III  “Motivet trashëgimore dhe teknikat artistike”, niset me një përmbledhje të motiveve trashëgimore të banesës, duke e zgjeruar analizën në motivet me kuptim simbolik. Në vazhdim bëhet një analizë e teknikave artistike duke përfshirë anët teknike dhe profesionale të tyre. Paraqitja e detajuar e gjithë shembujve të dokumentuar nga puna në terren, është një vlerë e shtuar e këtij punimi. Përshkrimi i teknikave artistike është bërë duke i ndarë në grupe sipas rolit të tyre funksional dhe përdorimit të materialeve: gdhendja në gur, dru, piktura murale, piktura mbi dru, teknika e gjurmëlënies. Kjo e fundit paraqitet si një nga shembujt interesant të rrallë, të papërsëritshëm në llojin e vet.

Në mënyrë të veçantë në këtë kapitull trajtohen format e kompozuara arkitaktonike dhe efekti dekorativ i tyre, ku koncepti mbi dekorativitetin paraqitet me këndvështrim më të gjerë.

Kreu IV  “Ornamentika e banesave” fillimisht paraqet ornamentikën e zbatuar në disa tipologji banesash të Gjirokastrës krahasuar me dekoracioet e banesave në qytetet shqiptare dhe vendeve fqinje, (Gjirokastrës, Beratit, Krujës, Shkodrës, Prizrenit, Pejës, Janinës) duke nxjerrë në pah tiparet dalluese midis tyre, në aspektin teknik dhe artistik të realizimit dhe ndërtimit kompozicional. Në sythe të veçanta rëndësi i jepet shkallëzimit të dekoracioneve sipas rëndësisë dhe funksionit të ambienteve të banimit, të odës së miqve, divanit dhe çardakut.

Pjesa e dytë  e punimit ndahet në katër krerë, ku puna kërkimore përqëndrohet në përshkrimin faktik dhe analizën e hollësishme të ornamentikës së banesave të veçanta dhe të grupuara të Gjirokastrës, për të ndjekur më mirë kronologjinë e ecurisë së ornamentikës gjatë shek. të XIX. Dekoracionet e banesave të njohura të Zekatëve, Skëndulit dhe Kikinos janë trajtuar në krerë të veçantë, si banesa të tipologjive të ndryshme përfaqësuese të gjysmës së parë të shek.XIX, ku analizohen veçoritë dalluese të dekoracioneve dhe zhvillimet e tyre në kohë. Rëndësi i kushtohet raporteve të reja që krijohen midis dekoracioneve të brendësinë dhe fasadave të jashtme, epërsisë që teknikat artistike krijojnë ndaj njera-tjetrës.

Pas krerëve të mësipërm, vijon përmbledhja dhe përfundimet e përgjithshme dhe rekomandimet (shqip dhe anglisht), të ndjekur më pas nga fjalori termave dhe emrave. Së fundi, punimi kërkimor me 302 faqe mbyllet me katalogun e ilustrimeve dhe listën e literaturës së konsultuar.

Mirëseardhja për të gjithë studentët e rinj në degen Arkitekture, Urbanistike dhe Inxhinieri Ndertimi ne këtë fillim viti nga Rektori i UPT Prof. Andrea Maliqari, Dekani i FAU Prof. Florian Nepravishta dhe Dekani i FIN Prof. As. Gezim Hasko.

FAU ju uron një vit të mbarë akadamik 2016 – 2017!

Suksese!

Studentët e regjistruar në Raundin e Dytë Faza e Parë janë si më poshtë:

• 44 studentë në degën Arkitekturë (MSH në Arkitekturë / Arkitekt)
• 13 studentë në degën Urbanistikë (MSH në Arkitekturë / Urbanist

Vende te lira per t’u regjistruar në Raundin e Dytë Faza e Dytë :

• 76 vende në degën Arkitekturë (MSH në Arkitekturë / Arkitekt)
• 50 vende në degën Arkitekturë (MSH në Arkitekturë / Urbanist)